دستور حجاب اجباری طالبان؛” حجاب اجباری قانون نیست بلکه حذف فزیکی زنان در جامعه است.”

گزارشگر: شمیمه احدی

طالبان پس از به قدرت رسیدن در افغانستان محدودیت‌های زیادی برای زنان وضع کردند که با واکنش‌های ملی و بین المللی مواجه اند.
اکنون، دستور جدید طالبان در مورد طرح حجاب زنان نیز واکنش‌های تند زنان افغانستان و جامعه جهانی را در قبال دارد.
نبیلا سراج، خانم خبرنگار در کابل در مورد طرح حجاب اجباری می‌گوید،” با تاسف دیده می‌شود فرمان صادر شده از سوی رهبری طالبان در مورد پوشش و حجاب زنان، بیشتر جنبه ای سیاسی داشته و تلاش شده است تا زنان را به حاشیه برانند. ”
خانم سراج، می افزاید که حجاب در اسلام، شرایط خاصی دارد، که در آن زنان مقید به پوشش خاص با رنگ مشخص نبوده، و نیز پوشانیدن چهره الزامی نمی باشد.
او همچنان می‌گوید که با توجه به شرایط کنونی انتظار می‌رود تا گروه حاکم، نخست حقوق اولیه انسانی و مدنی زنان را که همانا امنیت، کار و تحصیل است تامین کنند. برنامه های موثر برای کاهش فقر بسازند، تا زنان و کودکان افغان در کنار جاده ها برای لقمه نانی صف نکشند. زمینه ای آموزش و پرورش را مساعد و زنان را در همه امور سیاسی و اجتماعی کشور شامل نموده تا باشد حمایت مردم و جهان را کسب کنند و بیشتر از این مردم را منزجر نسازند.
روز شنبه (۱۷ ثور، ۱۴۰۱)، مقامات طالبان در مراسمی در تالار وزارت اطلاعات و فرهنگ در مورد حجاب زنان دستور داده‌اند که زنان به جز دو چشم، بدن و صورتشان را بپوشانند و از چادری (برقع) استفاده کنند.
وزارت امر به معروف طالبان این دستور را “حکم واجب شرعی” خوانده است و در صورت عدم رعایت حجاب زنان مطابق دستور این وزارت خانه، برای مردان خانواده توصیه، تنبیه و مجازات تعيين کرده‌اند.
طالبان برای اجرای حجاب شرعی گفته است که خانه زن بدحجاب شناسایی، توصیه و تنبیه می‌شود. بعد مرد (سرپرست) خانواده به اداره امر به معروف احضار شود. بعد از آن، سرپرست سه روز زندانی و به دادگاه تحویل و به مجازات مناسب محکوم می‌شود.

میهن آزاده، خانم جامعه‌شناس در صحبت با روزنامه پنجره، مساله پوشش یا حجاب زنان را یک موضوع کاملا شخصی پنداشته می‌گوید،” وضعیت حجاب درافغانستان درمقایسه با سایر کشورهای اسلامی کاملا نورمال و مطابق احکام اسلامی، رسوم و عنعنات جامعه افغانستان است. با تاسف پس از تسلط طالبان بر کشور، محدودیت‌های زیادی بر زنان وضع شده است که حتی می توان گفت که تا حال بیشترین توجه و تمرکز طالبان روی وضع قوانین سخت گیرانه بالای زنان افغان بوده است، نه رسیدگی به مشکلات امنیتی، اقتصادی وسایر نابسامانی‌ها که فعلن دامنگیر ملت شده است. از جمله مسدود نمودن مکاتب به روی دختران ( متوسطه و لیسه ) تا منفک کردن زنان کارمند دولتی، جدا سازی صنف های دخترانه و پسرانه در پوهنتون‌ها و اخیرا هم دستور طالبان مبنی بر پوشش اجباری بر زنان از نمونه های بارز محدودیت ها بر زنان می باشد که از ابعاد مختلف تاثیرات بد روحی و روانی بر زنان گذاشته است.”
خانم آزاده همچنان می‌افزاید که طالبان بخاطر وضع قوانین و دستورات شان برای محدود ساختن حقوق زنان چنان پلان شده وماهرانه عمل می کنند که مردم ناگزیر اند از آن اطاعت کند. ارتباط دادن بی حجابی زنان با تعقیب و مجازات مردان خانواده خیلی یک تصمیم ماهرانه و خطرآفرین برای زنان است که پیامد های خیلی ناگوار به همراه دارد.
او اضافه می‌کند که طالبان با این تصمیم شان نه تنها جامعه، بلکه خانه را نیز برای زنان زندان می سازد، چون افراد طالبان برعلاوه این که در سرک و بازار سبب ایجاد وحشت و استرس به زنان و خانواده‌ها می‌شود، بلکه با این قوانین شان، کنترول و سخت گیری مردان خانواده را نیز در محیط خانه بر زنان افزایش می‌دهد که در نتیجه خشونت های خانوادگی به اوج رسیده و زنان بیشتری قربانی خواهند شد.
آیدا فیروز کوهی، نام مستعار خانم شاغل که به دلیل امنیتی نخواست اسم اش را در گزارش داشته باشیم، می‌گوید، طالبان پس از گرفتن قدرت در افغانستان مانع رفتن دختران به مکتب شده‌ و زنان را از کار و فعالیت باز داشتند. حق سفر و اشتراک زنان در بورسیه‌های تحصیلی را بدون محرم شرعی از آنان گرفتند.
او می‌افزاید،” اعمال محدودیت از سوی طالبان با تحمیل پوشش اجباری حجاب برای زنان ابزار‌های برای سرکوب، به حاشیه راندن و خانه‌نشین کردن زنان است. ترس از حضور، صدا و قدرت زنان سبب شده است که طالبان کوشش دارند برای زنان و محدود کردن آن‌ها همیشه نسخه بپیچند.”
شهرزاد عطایی، خانم ۴۰ ساله ای که در دوره اول حکومت طالبان تحصیلات اش را ادامه داده نتوانست، می گوید،” در دوره اول حکومت طالبان دروازه مکاتب و دانشگاه به روی دختران بسته شد. دختران اجازه تحصیل را نداشتند. خاطره تلخ زندگی من در آن مقطع زمانی این بود که من تحصیلات ام را ادامه داده نتوانستم و امروز همان تاریخ تلخ زندگی برای دختر من تکرار شده است که او نمی‌تواند مکتب برود.”
او همچنان می‌گوید که دستور طالبان در مورد حجاب مانند دوره اول حکومت‌داری آنان است. در آن زمان نیز زنان و دختران چادری(برقع) می‌پوشیدند و امروز نیز همان طرح حجاب اجباری از سوی آنان دستور داده شده است.
هدا خموش، فعال حقوق زن در اعتراض به دستور تازه طالبان در مورد حجاب می‌گوید،” حجاب اجباری قانون نیست بلکه حذف فزیکی زنان در جامعه است.”
او می‌افزاید که طالبان انتخاب برقع را که نوع حجاب اجباری است با تنبه و مجازات خانواده‌ها برای زنان در افغانستان به اجبار تطبیق می‌کند.”
خانم خموش همچنان می‌گوید که خیلی از دختران جوان که آرزوی شان تحصیل، کار و فعالیت در جامعه بود با این اعلامیه و با تطبیق قانون های خود اختیاری از طرف طالبان روی روحیه و روان آنان تاثیر منفی گذاشته است. زنان افغانستان نباید هیچ وقت سکوت کند، هیچ زمانی اجازه ندهند حق آن‌ها گرفته شود بیست سال، سال کمی نیست که آنها برای حقوق شان در یک جامعه سنتی جنگیدن و آنرا به دست آوردند.

اعتراض زنان به دستور طالبان در مورد حجاب در افغانستان

بعد از این که طالبان دستور جدید در مورد حجاب را برای زنان در افغانستان صادر کرد؛ شماری از از زنان معترض دست به اعتراض زده‌اند
روز ( یک‌شنبه، ۱۸ ثور) زنان معترض در یک تجمع اعتراضی در یک خانه، علیه فرمان جدید طالبان در مورد حجاب اجباری، اعتراض کردند.
آنان با سر دادن شعار «مردم افغانستان، نان، کار، آموزش و امنیت می‌خواهند نه اسارت و جهالت، حجاب ما بهانه است، زن‌ستیزی برنامه است و…» حجاب اجباری را به معنی سلب حقوق بشری زنان افغانستان خوانده‌اند.
زنان معترض می‌گوید،” گروه طالبان از همان آغاز حاکمیت شأن ،محدودیت های بسیاری را برای زنان ایجاد کردند . زنان را از ابتدایی ترین حقوق انسانی و شهروندی شأن محروم کردند . حق تحصیل، کار، فعالیت های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و… را گرفتند.)
آنان می‌افزاید که طالبان در جدید ترین اقدام با دخالت در شخصی ترین امور زنان، آنان را وادار و ملزم به پوشیدن برقع نموده اند .

واکنش‌های بین‌المللی به دستور طالبان در مورد حجاب

سازمان ملل متحد از تصمیم طالبان مبنی بر اجباری کردن حجاب زنان در افغانستان نگرانی عمیق کرده است.
سازمان ملل هشدار داده است که تصمیم طرح حجاب اجباری طالبان در اماکن عمومی، تعامل با جامعه جهانی را برای طالبان دشوارتر می‌سازد.
هیدر بار، معاون امور زنان دیده‌بان حقوق‌بشر نیز در این مورد در صفحه توییتر خود نوشته است: «هدف واضح طالبان این است که زنان و دختران را از زنده‌گی عمومی حذف کند و آن‌ها را تحت مالکیت مردان درآورد و استقلال آن‌ها را از بین ببرد.»
رینا امیری، نماینده ویژه آمریکا برای حقوق بشر و زنان افغانستان، در توییتی درباره فرمان طالبان در مورد حجاب زنان نوشت “طالبان تداوم سیاست‌های سرکوب زنان و دختران را به جای توجه به بحران اقتصادی و نیاز به حکومت فراگیر در پیش گرفته است.”
او خواهان پایان بخشیدن به این “اقدامات ظالمانه” شد و از طالبان خواست که مدارس دخترانه متوسطه را بازگشایی کنند و به زنان اجازه کارو از سرگیری زندگی‌شان بدهند.
توماس وست‌، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور افغانستان در یک توییتی نگرانی عمیق‌اش در مورد دستور طالبان درباره حجاب زنان را ابراز کرده و گفته است که این فرمان، «حقوق زنان و دختران را محدود می‌کند».
او از ادامه ممنوعیت دسترسی دختران به آموزش ثانوی و کار، محدودیت در ‌آزادی گشت و گذار و هدف قرار دادن معترضان سخن گفته و افزوده است: «سیاست‌های طالبان در قبال زنان توهین به حقوق بشر است و همچنان بر روابط آنان با جامعه جهانی تأثیر منفی خواهد گذاشت.»
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با نگرانی از این دستور طالبان در توییتی نگاشته است: «طالبان باید به چالش‌های آموزشی، صحی، اقتصادی و امنیتی رسیدگی کنند و به تعهدات خود در قبال مردم افغانستان و تعهدات حقوق بشری احترام بگذارند.»
توماس نیکلسون، نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان در صفحه توییترش نگاشته است که او نگرانی عمیق اتحادیه اروپا را در مورد تلاش طالبان برای تحمیل و اعمال پوشش صورت برای زنان ابراز کرده است.