نشست شورای امنیت؛ متحول افغانستان در معادلات جهانی چیست؟

طارق قاسمی

عصر امروز قرار بود اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در باره بررسی وضعیت افغانستان نشست برگزار کنند. گفته شده که این نشست به درخواست مسکو فراخوانده شده و در آن مسایل مرتبط به افغانستان، بحران بشری در این کشور و موضوعات امنیتی و مبارزه با تروریزم بررسی خواهد شد. هرچند جزئیات زیادی از  آجندای این نشست به بیرون درز نکرده و گفته شده بود که پشت درهای بسته برگزار می‌شود، اما با توجه به چد رویداد اخیر در سطح افغانستان، منطقه و جهان می‌توان کانال‌هایی را که بی‌ربط به نشست مذکور نیست بررسی و تبیین کرد و نتیجه گرفت که این نشست در چه راستایی و با چه آماجی برگزار شده است.
عدم تمدید معافیت سفر سیزده رهبر طالبان در نشست قبلی این شورا، نگرانی‌های اخیر روسیه  از تجمع و تهدید تروریستان در افغانستان، افزایش کشت و قاچاق مواد مخدر، ترور الظواهری از سوی امریکایی‌ها در کابل، تنش‌های اخیر میان طالبان و پاکستان در پیوند به طالبان پاکستانی و حریم هوایی و پافشاری طالبان بر سیاست‌های دگماتیک، خلاف ورزی طالبان از تعهدات دوحه مبنی بر قطع ارتباط با سازمان‌ها و شبکه‌های تروریستی نظیر القاعده، تی تی پی، جنبش اسلامی ترکستان شرقی، انصارالله تاجیکستان، تحریک اسلامی ازبکستان و تهدید گروه تروریستی داعش از مسایلی است که بی‌ربط به نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد به درخواست روسیه نیست.
در اواخر هفته گذشته نشست شانگهای به میزبانی ازبکستان برگزار شد که در آن مقامات کشورهای روسیه، هند و تاجیکستان شدیداً از قدرت گیری داعش در افغانستان و تهدیدات ناشی از آن نسبت به امنیت ملی و حوزه نفوذ خود ابراز نگرانی کردند. الکساندر شویگو وزیر دفاع روسیه در این نشست گفت که مسکو از تهدیدات تررویستی ناشی از افغانستان زیر کنترول طالبان نسبت به آسیای میانه و روسیه نگران است که پاسخ ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان را در پی داشت.
ذبیح‌الله مجاهد در نشستی خبری بیان داشت که داعش در افغانستان سرکوب شده از خاک افغانستان هیچ کشوری را تهدید کرده نمی‌تواند، اما چگونه می‌توان بر حرف و حدیث طالبان اعتماد کرد در حالی که در دوحه تعهد دادند که با القاعده قطع علاقه می‌کنند، اما ایمن الظواهری رهبر القاعده در قلب کابل کشته شد.
از جانب دیگر، کشته شدن فرماندهان ارشد طالبان پاکستانی در پکتیا و هلمند حاکی از این واقعیت میدانی است که عملاً به رغم اظهارات مکرر مقام‌های طالبان، اعضای طالبان پاکستانی در افغانستان پناه داده شده و مطابق یک گزارش سازمان ملل متحد شمار نیروهای این گروه که در داخل افغانستان سنگر گرفته‌اند چیزی نزدیک 6 هزار جنگجو است.
بناءً با توجه به این مسایل و افزایش نگرانی‌ها از عدم توانایی طالبان در سرکوب داعش و قطع علاقه با گروه‌ها و سازمان‌های فراملی تروریستی، به نظر می‌رسد که نشست شورای امنیت ملل متحد به دنبال یافتن راهکاری در راستای مهار تهدیدات تروریستی ناشی از افغانستان بوده و نگرانی‌های مسکو و پکن را بررسی خواهد کرد.
از جانب دیگر، اختلاف قدرت‌های غربی با روسیه و چین بدون شک بر افغانستان نیز سایه می‌اندازد؛ زیرا در چند روز گذشته دیدیم که معافیت سفر 13 مقام طالبان تحت تاثیر همین اختلاف‌ها تمدید نشد. از این جهت، نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد روی هر آجندایی که باشد، بی‌ربط به مساله داعش و نگرانی‌های منطقه‌ای نیست.