کاهش حضور زنان کسبه‌کار و تجارت‌پیشه در بازار ولایت دایکندی
گزارش از: آزاده خوشکی
دایکندی یکی از ولایت‌های مرکزی و کوهستانی است که بیشترینه مردم آن، زیر خط فقر به سر می‌برند ولی در طی سال‌های پسین با حمایت دولت، نهاد‌ها و موسسات حامی حقوق زنان، حضور خانم‌های تجارت‌پیشه و کسبه‌کار در بازار‌های این ولایت رو به‌افزایش بوده و زنان به‌عنوان خیاط، آرایش‌گر، فروشنده، تهیه‌کننده مواد خوراکی، لباس زنانه و صنایع دستی، مچی‌گری و مالک و کارگر هوتل در بازار کار، فعالیت داشتند و به‌اقتصاد خانواده‌ها کمک می‌کردند.
اما با روی‌کارآمدن حکومت طالبان، تعداد زیادی از این بانوان کارهای‌شان را از دست‌داده و خانه‌نشین شده‌اند که باعث تشدید فقر خانواده‌ها در این ولایت شده است.
مرضیه( نام مستعار )خانمی که حدود ۴ سال فروشنده مواد بهداشتی و آرایشی در بازار نیلی و تنها نان‌آور خانه بود از اوضاع بد اقتصادی خویش شکایت دارد و می‌گوید: اول کار خود را با هزینه ۵۰ هزار افغانی شروع کردم و سرمایه خود را به ۴ الی ۵ لگ افغانی رسانده بودم که باسقوط حکومت جمهوریت از ترس و وحشت و کم‌شدن خرید و فروش در بازار، دکان خویش را بستم و اجناس داخل آن را زیر قیمت فروختم تا ام‌زمستان کودکانم از گرسنگی نمی‌رند.
طبق آمار ریاست امور زنان، در اول سال جاری حدود ۱۰۸ خانم در سطح ولایت دایکندی مصروف تجارت‌های خورد و کلان بودند که از این آمار حالا فقط تعداد انگشت‌شماری مصروف کسب و کار در بازار هستند.
فاطمه( نام مستعار) اولین بانوی‌که با دکانداری در بازار نیلی شروع به‌کار کرده، از وضعیت کساد بازار نگران است و می‌گوید: ۱۲ سال پیش با مبلغ ۵۰۰ افغانی ساخت و فروش صنایع دستی را آغاز کردم و اولین زنی بودم که پا به‌عرصه فروشندگی به بازار گذاشتم. وی در ادامه از زحمات، تلاش‌ها و تشویق‌های خانم‌ها برای ایجاد شغل در بازار یاد می‌کند و می‌گوید: من به‌همراه جمعی از خانم‌ها برای فروش بهتر اجناس خود پنج‌شنبه بازار را ایجاد کردیم که کمک خوبی به‌اقتصادی خانواده‌های مان صورت می‌گرفت و خودمان هم استقلالیت مالی پیداکرده بودیم. اما بعد از آمدن طالبان، به‌اقتصاد و کسب و کار ما لطمه‌وارد شده است.
نورجان (نام مستعار)یک‌تن از بانوان خیاط که بعد از سقوط حکومت جمهوریت دوباره دکان خویش را باز کرده است می‌گوید: پیش از این برعلاوه خودم، ۵ خانم دیگر هم از این خیاطی امرار معیشت می‌کردند، ولی حالا مشتری کم شده و اقتصاد مردم ضعیف است و با وجودیکه هیچ درآمدی ندارم کوشش می‌کنم با چرخاندن چرخ خیاطی، زندگی خود را بچرخانم و لقمه نانی برای خانواده خود پیدا کنم. وی در ادامه از نهادهای حامی حقوق زنان و موسسات خیریه می‌خواهد، تا بانوان تجارت پیشه‌ای را که تنها نان‌آوران خانه شان می‌باشد، حمایت کند.
گفتنی‌است فقر و بیکاری، به‌حاشیه رانده شدن زنان، سردی زمستان و بلند رفتن بهای مواد غذایی و مواد سوخت، دست به دست هم داده و خانواده‌ها را به فقر و فاقگی رو‌به‌رو کرده است.