محمدکریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان می‌گوید که سیاست حذف، انکار و انحصار در طول تاریخ افغانستان نتیجه نداده و از این پس نیز نتیجه نخواهد داد.
او در پیامی به مناسبت سالیاد ترور عبدالعلی مزاری، «شهید وحدت ملی» و بنیان‌گذار حزب وحدت گفته است که شکل‌گیری یک نظام سیاسی دموکراتیک و غیرمتمرکز که در آن قدرت سیاسی میان قوای سه‌گانه مرکز و پیرامون، به‌طور عادلانه توزیع شود، راه‌حلی است که می‌تواند افغانستان را از بُن‌بست و بحران نجات دهد.
خلیلی گفته است که طرح‌های سیاسی مزاری برای بیرون‌رفت از معضلات سیاسی-تاریخی افغانستان، هنوز برای این کشور راهگشا است.
در پیام خلیلی آمده است: «او [مزاری] ریشه‌های بحران و بی‌ثباتی را به درستی درک کرده بود و بر مبنای همین بصیرت و آگاهی، راه‌حل پیشنهاد می‌کرد. وی در هنگامی که بحث از چگونگی نظام سیاسی پیش می‌آمد، یکی از راه‌های حل، تأسیس نظام فدرالی را می‌دانست».
او اما با ابراز تاسف افزوده است که طی دو دهه‌ی اخیر به طرح مزاری توجه نشده است.
رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان افزوده است که هر طرح سیاسی‌ای که در آن جایگاه تمام اقوام و طرف‌های سیاسی تثبیت نشده باشد و واقعیت‌های افغانستان مورد انکار قرار گیرند، برای مردم غیرقابل پذیرش و محکوم به شکست است.
او در ادامه گفته است که «هیچ گروهی با توسل به زور و غلبه نمی‌تواند ثبات سیاسی را به وجود آورد و به مشکلاتی که در سطح کشور و منطقه با آن‌ها روبه‌رو هستیم، پایان دهد».
خلیلی در این پیام خود با اشاره به تلاشی خانه‌به‌خانه توسط طالبان، گفته است که شنیده می‌شود که نظامیان این گروه بر سر قدرت در حریم خصوصی باشندگان برخی از شهرها و روستاها وارد شده و به بازرسی و تفتیش خانه‌ها می‌پردازند.
او علاوه کرده است که این اقدام، در صورتی که ترتیبات قانونی و تدابیر اخلاقی در آن لحاظ نشده و ناظر نهادهای حقوق بشر در آن حضور نداشته باشند، نقض صریح حقوق مدنی شهروندان کشور به حساب می‌آید.
خلیلی تأکید کرده است که مجامع حقوق بشری باید بر گروه حاکم فشار بیاورند تا از بازرسی‌های خودسرانه و ایجاد ترس و وحشت در میان مردم خودداری کنند.
نیروهای طالبان طی روزهای اخیر، عملیات تلاشی خانه‌به‌خانه را در بخشی‌هایی از شهر کابل و ولایت‌های پروان و کاپیسا راه‌اندازی کرده‌اند که واکنش‌های گسترده‌‌ای را در پی داشته است. از دید منتقدان این عملیات منجر به وحشت و نقض حریم خصوصی شهروندان می‌شود.
تصاویری منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که نیروهای طالبان در تلاشی خانه‌به‌خانه، حتا صندوق لباس‌های زنانه را تلاشی کرده و قفل دروازه‌ها را نیز شکستانده‌اند. طالبان اما می‌گویند که این عملیات به‌خاطر امنیت راه‌اندازی شده و با «احتیاط» به پیش می‌رود. ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان می‌گوید که این عملیات با حضور پولیس زن و هماهنگی ملا امامان مساجد و وکیلان گذر انجام می‌شود.
