اسهال باید جدی گرفته شود!
طاهره رحیمی
اسهال عبارت از دفع موار غايطه آبگين كه سه يا بيشتر از سه مراتبه در 24 ساعت مي باشد. اسهال به اشكال حاد، مزمن، مقاوم و خوندار تقسيم مي گردد.
اسهال حاد: به اسهالاتي كه كمتر از 14 روز را در تر مي گيرد اطلاق مي گردد.
اسهال مزمن: به اسهالاتي كه بيشتر از 14 روز دوام آن باشد گفته مي شود.
اسهال مقاوم: به اسهالاتي تلقي مي شوند كه بصورت حاد شروع شده اما بيشتر از 14 روز دوام آن باشد و اكثرا از انتان ( ميكروب ) به وجود مي آيد.
اسهال خوندار: اسهالاتي كه توام با خون و ممخاط باشد به نام اسهال خوندار ياد مي گردد.
اسباب
عامل اسهال را ويروس ها، باكتري ها، پرازيت ها و فنگس ها تشكيل مي دهند.
در يك طفلي كه مصاب به اسهال است بايد در معاينه شان دقت لازم صورت گرفته، هم چنان مدت زمان اسهال و دفعات اسهال در يك روز و طبيعت آن پرسيده شود. هم چنان در مورد استفراغ ميريضان بايد حتما سوال صورت گيرد در مورد مسافرت پرسيده شود.
در معاينه يك مريض مصاب به اسهال به علايم ذيل توجه صورت گيرد: به حالت عمومي مريض ديده شود كه نارمل، ناآرام، مخرش و يا بي حال است.
به چشم هاي مريض ديده شود يا فرو رفته هند يا خير؟ به طفل شير و يا آب بدهيد كه طفل به صورت نارمل مي نوشد و يا تضشنه بطن به زودي بر مي گردد، آهسته مبر مي گردد و يا بسيار به آهستگي بيشتر از 2 ثانيه را در بر مي گيرد.
در صورت موجوديت دو علامه از چهار علامه پايان مريض اسهال شديد تشخيص و هر چه عاجل به تداوي آن شروع شود.
بي جالي و ضياع شعوور.
چشمان طفل شديدا فرو رفته اند.
ضعيف مي نوشد يا قادر به نوشيدن نيست.
جلد بطن بسيار به آهستگي بر مي گردد.
در صورت موجوديت دو علامه از چهار علامه پايان، مريض اسهال متوسط تشخيص امي گردد
مخرش و ناآرام.
چشمان فرو رفته.
تشنه است و مشتاقانه مي نوشد.
جلد بطن به آهستگي ب رمي گردد. در صورت عدم موجوديت علايم كافي براي اسهال مريض به عدم اسهال مواجهه مي شود و مي توان د بعضا اسهال خفيف داشته باشد.
تداوي
تداوي بنا بر درچه ديهايدريشن در نزد مريضان صورت مي گيرد، در Mild از Plan-A در Moderate از Plan-B و در serer از Plan-c استفاده مي گردد.
Plan-A
در اين پلان مريض، شير مادر و ديگر مايعات خانگي تغذي شده و هم براي هر عمل طفل نظر به عمر طفل ORS داده شود.
در اطفال كمتر از دو سال در هر فعل تغوط به مقدار 50 تا 100 ميلي ليتر ORS داده مي شود. در اطفال بالاي دو سال الي 10 ساله در هر فعل تغوط آن به مقدار 100 الي 200 ميلي ليتر از محلول ORS داده مي شود. در اطفال بالاتر از 10 سال هر قدر كه خود مريض بخواهد برايش داده شود.
Plan-B
اين تداوي براي مريضاني كه اسهال متوسط دارند استفاده مي گردد.
براي مريضاني كه اسهلا متوسط دارند از محلول ORS به ml/kg 75 براي چهار ساعت داده مي شود.
كشف ORS يك موفقيت بسيار بزرگ و معجزه در طبابت قرن 20 به حساب مي آيد كه مي تواند %95 اسهالات را به تنهايي شفايات سازد.
ORS كه WHO تهيه كرده است داراي 311 mmol/L osmolarity بوده كه بنام ORS سنتدرد ياد مي شود.
براي مريضان اسهال متوسط به مدت چهار ساعت به مقدار 75 ml/kg داده مي شود.
در اين مدت 4 ساعت اگر مريض ضايعات ongionglosses داشت برايش محلول اظافي داده مي شود.
محلول ORS براي مريض بايد به مقدار كم و به دفعات داده شود تا از طرف مريض تحمل گردد.
در صورت استفراغ، براي مريض 20 دقيقه دادن ORS توقف داده شود و بعدا به صورت و قفوي و به مقادير كم توسط قاشق ادامه داده شود. در صورت استفراغ هاي متكرر از Domporidon به مقدار 2mg/kg رزق IM براي طفل يك مراتبه داده شود.
از استعمال چوشك براي تداوي اجتناب گردد.
طفل بايد تشويق گردد تا بيشتر شير مادر و غذاي نورمال روزانه را اخذ نمايد.
در جريان تداوي با ORS بايد در ختم هر يك ساعت مريض ارزيابي گردد.
عوامل ناكامي در تداوي با Plan-B
مقدار ضايع شده يا اسهال طفل بيشتر از مقدار محلول اخذ شده ORS باشد. ( زيادتر از (15ml/kg/h)
استفراغ زياد ( 3 بار و بيشتر از آن در يك ساعت).
تهيه نادرست ORS.
توسعه بطن همراه با درد و نفخ شكم.
سويه جذب گلوكوز ( در مريضان سويه تغذي ).
موجوديت اندفاعات و قرحات در دهن طفل كه مانع خوردن شود.
Plan_C تداوي
اين پلان تداوي براي مريضاني كه اسهال شديد دارند، دادده مي شود. استطباب مايعات داخل وريدي:
1ـ طفل ديهايدريشن شديد داشته باشد.
2ـ طفل در تداوي پلان B نتيجه نداده باشد.
3ـ طفل توسعه بطني و انتان داشته باشد.
در تطبيق پلان C اولا بايد ارزيابي شود كه ممريض در شاك است يا نيست. اگر مريض در شاك باشد برايش 20ml/kg محلول Riner به صورت Blous داده شود.
در تداوي اسهال شديد مقدار Defecit طفل 100ml/kg حساب شده و %3 آن در مريض كه عمر آن كمتر از يك سال است در يك ساعت و در مريضاني كه عمر آن از يك سال زيادتر است در نيم ساعت داده شود.
%70 باقي مانده در مريضان بلاتر از يك سال در مدت دو نيم ساعت و در مريضان زير يك سال در مدت شش ساعت تكميل مي گردد.
محتوي Resomal تهيه شده از ORS
آب دو ليتر.
ORS ستندرد يك پاكت يك ليتره.
شكر پنجاه گرام.
محلول مخلوط منرال ها 60 ميلي ليتر.
در مريضان ديهايدريشن شديد و سويه تغذي اولا باري دو ساعت مباري مريض هر 30 دقيقه به مقدار 5ml/kg از محلول Resomal داده مي شود مو هر 10 دقيقه بعد مريض ارزيابي مي گردد.
بعدا براي 10 ساعت بعدي متناوب با F-75 به مقدار 5-10ml/kg از محلول Resomal ادامه داده شود. اگر طفل مصاب به سويه تغذي كه از باعث اسهال در شاك دفته است براي دو ساعت برايش 15ml/kg مايع داخل وريدي تطبيق مي شود و ادامه تداري با Resomal تكميل مي گردد. تداوي ديهايدريشن در مريضان بالاتر از پنج سال تداوي Deficiftongoinlosses + manfainance مايعات مي باشد كه %50 اين مايع در 8 ساعت اول و %50 باقي مانده در 16 ساعت بعدي داده مي شود.