زمستان پیش‌رو و گرسنگی مردم افغانستان؛ چه باید کرد؟
طارق قاسمی
فاجعه که مردم افغانستان درگیر آن شده‌اند، نه یک رخ‌داد محلی، نه منطقه‌ای و نه ولایتی است، این بحران ملی و سراسری است و اگر جهان کمک نکند، در وسع و توان هیچ فرد، گروه، نهاد و اداره‌ای به تنهایی نیست که آن را مدیریت کند و پشت سر گذاشته شود. فاجعه چنان عمیق و بحرانی است که سازمان‌های جهانی از مرگ دست جمعی مردم در صورت نرسیدن کمک‌ها هشدار می‌دهند.
اخیراً برنامه جهانی غذا ضمن هشدار در باره زمستان پیش‌رو، از جهان درخواست کمک 172 میلیون دالری کرده است. این برنامه وابسته به سازمان ملل متحد می‌گوید که اگر برای خرید خوراکه برای نیازمندان افغانستان همین اکنون اقدام نشود، زمستان به زودی می‌رسد و در آن صورت فاجعه واقعی رخ می‌دهد.
در کنار ملل متحد، سازمان‌هایی مانند گروه بین‌المللی نجات، صلیب سرخ جهانی و ده‌ها موسسه و نهاد کمک رسانه و بشردوستانه از عمق فاجعه در افغانستان هشدار داده و می‌گویند که اگر توجه نشود، میلیون‌ها نفر با مرگ دست‌جمعی خواهند مرد. در این میان کودکان بیشتر آسیب‌پذیر بوده و در اثر نبود خوراک و سرپناه گرم در زمستان به قربانیان اصلی مبدل خواهند شد.
اقتصاد افغانستان فلج است، نظام بانکی فلج است، بازار راکد است، سرمایه گذاری وجود ندارد، پول در گردش نیست، ارزش پول ملی به شدت افت کرده، توریم از مرز پنچاه درصد گذشته است، خشکسالی‌های چند سال اخیر کشت و کار و مزارع و مواشی مردم را نابود کرده است و افزون بر تمام مشکلات و مصایب دیگر، زلزله و سیل نیز بر مینوی مصیبت‌ها افزوده شده است.
مطابق آمارهایی که ملل متحد ارائه کرده است، از هر سه باشنده افغانستان دو نفر غذای کافی ندارد و تقریباً نصف نفوس کشور سه وعده غذایی کامل نمی‌خورد و از این میان 10 میلیون نفر با گرسنگی حاد مواجه است.
بنا بر این آمار، زمستان پیش‌رو به معنی دقیق کلمه سالی مرگبار و فاجعه آفرین در افغانستان خواهد بود؛ زیرا زمانی که خانواده‌ها نتوانند غذای کافی –حتی نان خشک- برای خود تهیه کنند، مسلم است که مسئله مواد سوخت و لباس در جایگاه دوم و سوم قرار می‌گیرد و هرگز کسی توانایی تهیه آن را نخوهد داشت.
بر این اساس، اگر در همین تابستان و پیش از فرارسیدن زمستان و فصل سرد سازمان‌های کمک‌رسان و جامعه جهانی در مورد مردم افغانستان تصمیم نگیرند، زمستان به زودی فرا می‌رسد و میلیون‌ها نفر از گرسنگی و سرمای ناشی از بحران اقتصادی جان خواهد داد و برگی سیاه در تاریخ جهان ثبت خواهد شد.
اما پرسش اساسی این است که چه و چطور باید کمک‌رسانی شود و منابع مالی از کجا تهیه شود؟
تقریباً چهار میلیارد دالر دارایی مردم افغانستان در کشورهای غربی بلوکه شده است. ما مثلی داریم که می‌گوید روز بد، مال نیک. یعنی دارایی ما در چنین روزی باید به درد ملت ما بخورد. بناءً کشورهای جهان گر خود کمک نمی‌کنند، مشکلی نیست، ولی می‌توان از دارایی‌های بلوکه شده افغانستان به سازمان‌های امداد رسان تزریق شود تا کسری بودجه خود را تامین کرده و از این طریق به مردم افغانستان کمک صورت بگیرد.
ظاهراً بهانه کشورهای منجمد کننده ذخایر ارزی افغانستان این است که در صورت آزاد کردن ممکن به دست طالبان بیفتد، اما اگر این پول به سازمان‌های کمک‌رسان داده شود، هم به دست طالبان نمی‌افتد و هم به درد مردم افغانستان در زمستان سوزان می‌خورد.