چطور از فقر عبور کنیم؟
طارق قاسمی
فقر پدیده‌ای است منفور که با جنگ و ناامنی رابطه مستقیم دارد و در واقع هرجا ناامنی باشد فقر است و هرجا فقر باشد ناامنی نیز است. اکنون افغانستان دچار فقر شدیدی شده و این که چطور می‌توان از این بحران عبور کرد، پرسش اساسی اجتماع است؛ زیرا عبور از فقر در واقع گذاشتن سنگ بنای نخستین امنیت در یک جامعه بوده و اگر نتوانیم از فقر عبور کنیم، در واقع در عرصه تامین امنیت نیز ناکام بوده‌ایم.
اما چطور می‌توان از فقر گذشت و به امنیت و ثبات چه در بعد سیاسی و چه در بعد اجتماعی رسید؟
راه‌های زیادی را می‌توان برای گذشته از فقر کنونی پیشنهاد کرد، از کمک خواستن از جامعه جهانی تا پناه بردن به کشورهای ابر قدرت، از استخراج معادن تا تقویت روابط تجاری با همسایگان و جهان. اما این راه‌ها در واقع بادی است که پیکر اجتماع را پر می‌کند و به صورت اساسی و بنیادین فقر را ریشه کن نمی‌سازد؛ زیرا تجربه کشورهای مختلف نشان داده که هیچ ملتی با اتکا به کمک‌های خارجی و صدقه و خیرات دیگران نمی‌تواند روی پای خود بایستد.
تجارت راه خوبی است، اما زمانی که بالانس یک جانبه باشد و کفه واردات بر صادارات سنگینی کند، در واقع به جای رشد اقتصادی و گذشتن از فقر، به فرار ارز از کشور و گسترش فقر و فلاکت کمک کرده‌ایم.
تجارت زمانی در کاهش و کنترول فقر راهگشا و موثر واقع می‌شود که بالانس صادارات و واردات همتراز و در بیشتر مواقع پله صادارات سنگین تر باشد تا بتوان ارز وارد کرد و کالا صادر، اما در وضعیتی که افغانستان قرار دارد که از نگاه تولید و صنعت هیچ حرفی برای گفتن ندارد، ادامه تجارت وارداتی در واقع جام زهری است که بر گلوی اقتصاد ورشکسته کشور چکانده می‌شود و مرگ آن را حتمی می‌سازد؛ چنانچه در چهل سال اخیر مشاهده کرده‌ایم.
ولی راه سومی هم وجود دارد و آن سرمایه گذاری روی تولیدات و ریاضت اقتصادی است. در این فورمول، از یک جهت کشور به سوی صاداراتی شدن سوق داده می‌شود و از جانب دیگر از فرار ارز از کشور پیش‌گیری می‌گردد؛ زیرا تورم در یک کشور فقیر زمانی گسترش می‌یابد که ارز از کشور خارج شود و آلترناتیفی برای پر کردن ذخایر ارزی کشور وجود نداشته باشد.
در وضعیت کنونی، راه موثر برای ساختن اقتصاد ویران افغانستان و گذشتن از فقر مطلق به سوی رشد اقتصادی و شکوفایی کشور، در واقع جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی و اعمال ریاضت‌های شدید وارداتی بر کالاهایی است که نه ارزش غذایی دارد و نه به درد زندگی می‌خورد، تزیینی است و بود و نبودش در زندگی مردم تغییری وارد نمی‌کند.
در این مرحله، نیاز است که حکومت طالبان بر کالاهایی مثل: انواع و اقسام کوچ و فرنیچر، لوازم آرایشی، کالاهایی که بدیل آن در داخل وجود دارد، لوازم فلزی در حمایت از آهنگری، کلکین و دروازه پی وی سی در حمایت نجاران، لوازم حلبی چینی در حمایت از مس‌گران و برخی موارد دیگر ممنوعیت ورود وضع کند تا وضعیت اقتصادی کشور رو به رشد برود.