انفجارها علیه شیعیان در کابل؛ چه باید کرد؟

طارق قاسمی

از چند روز به این سو که مراسم محرم و عزاداری در عاشورا آغاز شده، جامعه تشیع در افغانستان بیشتر از گذشته آسیب پذیر شده است. دست کم دو انفجار روز جمعه و شنبه این بخش جامعه افغانستان را هدف گرفته و ده‌ها کشته و زخمی برجای گذاشت. به نظر می‌رسد که در تاسوعا و عاشورا آمار حملات تروریستی نیز افزایش یابد و این موضوع نگرانی‌ها را نسبت به تامین امنیت مراسم‌ها به شدت بلند برده است.

هرچند حملات تروریستی علیه شیعیان در افغانستان در دو دهه اخیر بی سابقه نیست و خونین ترین حملات در مراسم محرم علیه مردم شیعه و هزاره انجام شده، اما اکنون نگرانی مضاعف بر سر این است که در نبود حاکمیت مقتدر، اوج گیری نگاه‌های خصمانه نسبت به شیعیان که در حذف تعطیلی عاشورا از تقویم رسمی کشور به خوبی تبارز یافته و عدم توانایی طالبان در تامین امنیت، وضعیت به کدام جهت توسعه خواهد یافت و آیا اصلاً تدابیری برای تامین امنیت عزاداران حسینی در کابل و دیگر شهرهای کشور اتخاذ شده یا به قول معروف همه چیز به امان خدا رها شده است.

در این وضعیت، پرسش اساسی این است که چه باید کرد؟

برای مقابله با موجی از حملات تروریستی که آدرس انجام دهنده آن نیز معلوم نیست، شناسایی عوامل آن به شدت دشوار است و حکومت پاسخگو نیز وجود ندارد، چه تدابیری باید اندیشید و چه کرد که از حملات در امان ماند.

یک نظر این است که عزاداری به شکل محدود و در مکان‌های خاص برگزار شود، اگر چنین شود، هرچند کل حملات مهار نمی‌شود، اما میزان مشخصی از آن کاسته خواهد شد.

نظر دیگر این است که خود مردم برای تامین امنیت خویش مسلح شوند، کما این که نظر طالبان نیز در برخی ولایات مانند غزنی همین بوده است. تجربه موفقی از این راهکار در دوره جمهوریت وجود داشت، اما به نظر می‌رسد که طالبان با مسلح شدن مردم حساسیت دارند و اجازه نخواهند داد.

نظر سوم این است که بر طالبان فشار وارد شود تا امنیت عزاداران را تامین کنند. در این چارچوب در واقع مسئولیت هر گروهی که دعوای حکومت داری و تامین نظم و امنیت دارد نیز است که امنیت شهروندان را فارغ از تبیعض و نگاه خصمانه به یک قشر و گروه قومی-مذهبی خاص تامین کند.

بر این اساس، زعمای قوم و رهبران مذهبی باید در دو جهت تلاش کنند:

یک: رهبران و علمای و زعمای قوم باید تلاش کنند تا از میان خود اهل تشیع کسانی را که تجربه کافی دارند به عنوان دسته‌های تامین امنیت دست چین و توظیف کنند و در همکاری با طالبان برای شان اسلحه تدارک ببیند تا خود بتوانند امنیت مراسم و ساحات مسئولیت خویش را تامین کنند.

دو: رهبران و علما و زعمای اهل تشیع بر حکومت طالبان فشار وارد کنند تا در همکاری با آن عده طالبان که شیعه هستند، امنیت مراسم عزاداری را در کابل و ولایات تامین کرده و اجازه ندهند که گروه‌های ضد شیعه موفق به کشتار مردم شوند.