قتل‌های مرموز زنان در افغانستان
گزارش: نوروز صالحی
روز يک‌شنبه 24 اسد سال 1400 خورشيدي که برابر است با 15 اگست 2022 ميلادي، پس از يورش طالبان با حمله سنگين از چهار گوشه کابل، افغانستان و ارگ رياست جمهوري به دست طالبان افتاد، درست ساعت 4 بعد از ظهر همان روز اشرف غني با تيم سه‌نفره‌اش با چرخ‌بال‌هاي نظامي از افغانستان فرار کرده و پول‌هاي هنگفتي از ملت افغانستان را با خود ربودند. سفارت روسيه نيز در کابل اعلان کرد که اشرف غني با چهار موتر و يک چرخ‌بال پر از پول فرار کرده است که گمان مي‌رود حدود 169 ميليون دالر امريکايي بوده است. چندي بعد رييس محافظين اشرف غني بريد جنرال پيراز عطا شريفي گفت: من ويديوي ضبط‌شده دارم که نشان مي‌دهد قبل از ترک غني يک تن، از بانک مرکزي افغانستان پول‌هاي هنگفتي را به آقاي غني مي‌آورد. آقاي شريفي وعده سپرد که اين ويديو را همگاني خواهد ساخت.
پس از آن خاموشي و تاريکي به دليل قطع برق سراسر کابل را فرا گرفت، آشفتگي و ترس همه شهروندان کشور را خفه ساخته بود. نيروهاي ناتو که هنوز در افغانستان حضور داشتند، بلافاصله عمليات‌هاي تخليه از افغانستان را آغاز کردند. تنها مسير براي خروج از کشور ميدان هوايي بين‌المللي حامد کرزي بود که توسط چندين هزار سرباز ناتو محافظت مي‌شد. با اين حال سيل عظيمي از مردم به ميدان هوايي حامد کرزي براي خروج از کشور هجوم بردند و همه در سدد خارج شدن از کشور بودند.
بين 14 الي 25 اگست ايالت متحده حدود 82300 نفر را از ميدان هوايي بين‌المللي حامد کرزي تخليه کرد. که در روز سه‌شنبه تاريخ 26 اگست انفجار نيرومندي در ميدان هوايي کابل رخ داد، اين حادثه بيش از 182 نفر کشته و زخمي برجاي گذاشت، از جمله 169 غيرنظامي افغان و 13 نفر از اعضاي ارتش ايالت متحده بود که اين انفجار مهيب باعث شد تا روند تخليه و پرواز‌هاي خارجي متوقف شود. ترس و وحشت همه شهر را گرفته بود، همه در هراس از انتقام‌جويي سخت طالبان بودند، که روند تخليه دوباره آغاز و تا 31 اگست ادامه يافت. در مجموع در ظرف 16 روز بيش از 123000 نفر توسط کشورهاي جهان غرب از 15 تا 31 اگست 2021 به خارج از افغانستان انتقال داده شدند.
و اما بعد از اين اتفاقات و خروج آخرين سرباز امريکايي از افغانستان اعتراضات خورد و بزرگ در گوشه و کنار افغانستان عليه طالبان شکل گرفت. اعتراضات مبني بر محدود ساختن زنان و گرفتن حق کار و آموزش از آنان، گروه‌هاي معترضان خورد و بزرگ از زنان فعال در مرکز و ولايات شکل گرفت.
خبرنگاران براي پوشش خبري اعتراضات زنان به ساحه حاضر مي‌شدند که متاسفانه با برخورد خشن گروه طالبان مواجه شده، اکثر خبرنگاران لت و کوب و دستگير شدند. کمي گذشته از اين اعتراضات حکومت طالبان در سدد تعقيب و گرفتاري معترضان شدند، گروه‌هاي چند نفري از زنان را دستگير کرده و به خانه‌هاي امن زنداني کردند. سرکوب معترضان از سوي حکومت طالبان اعتراض‌هاي ملي و بين‌المللي را در پي داشت که کشورهاي اسلامي و غيراسلامي اين عمل نيروهاي طالبان را خشونت عليه بشريت خوانده و خواهان آزادي معترضان شدند.
و اما پس از تسلط کامل نيروهاي طالبان بر افغانستان، ترور‌هاي سازمان‌يافته، قتل‌هاي مرموز زنان به‌ويژه فعالان مدني، خبرنگاران و سربازان حکومت پيشين افزايش يافت. هم‌چنان قتل‌هاي مرموز و زنجيره‌اي در مرکز و ولايات افغانستان شدت گرفت. با آن‌که دو روز پس از سقوط کابل، رهبري حکومت طالبان به تاريخ 17 اگست براي همه کارکنان دولت به شمول نظاميان پيشين، خبرنگاران، فعالان مدني و سياسي عفو عمومي اعلام کردند، عفوي که با ادامه قتل‌هاي هدفمند و متهم شدن نيروهاي طالبان به انجام آن، با پرسش‌هايي روبه‌رو شده است.
13 عقرب سال 1400
قتل مرموز 4 زن در بلخ؛ فروزان صافي 29 ساله، استاد دانشگاه و فعال مدني با سه زن فعال ديگر، به گونه مرموز به قتل رسيده‌اند و جسد آن‌ها پنج‌شنبه 13 عقرب، از يک گودال در نزديکي شهرک خالد بن وليد در ناحيه اول شهر مزارشريف پيدا شدند.
محمد صابر باتور، نامزد فروزان صافي در گفت‌وگو با رسانهها گفته بود: «فروزان ساعت دو بعد از ظهر چهارشنبه، چهارم عقرب، به وقت محلي پس از دريافت تماس از سوي شخصي که خود را عضو يک سازمان حقوق بشري معرفي کرده و گفته است اين سازمان، فعالان مدني و روزنامه‌نگاران را مخفيانه از کشور خارج مي‌کند، با مدارک خود به‌سوي ميدان هوايي راه افتاده است. اما پس از آن بعد از ساعت 4 بجه همان روز تماس خانواده فروزان با او قطع مي‌شود تا در نهايت بعد از جستجوي زياد پس از ده روز جسد تيرباران‌شده خانم صافي را از شفاخانه مرکزي اين ولايت تسليم شديم.» جسد تيرباران‌شده او توسط افراد ناشناس به شفاخانه اين ولايت انتقال يافته بود، اما اين خبر در چهاردهم ماه عقرب توجه رسانهها را به خود جلب کرد.
در همين حال سخنگوي وزارت امور داخله، شنبه 6 نوامبر (15 عقرب)، در يک نوار ويديويي گفته بود: دو تن را به اتهام قتل زنان از ناحيه پنجم شهر مزار شريف، مرکز ولايت بلخ بازداشت کرده است، اين دو متهم اعتراف کرده‌اند که در قتل چهار زن در اين ولايت دست داشته است.
گفته شده اين چهار زن فعال مدني، زماني که براي خروج از کشور به سوي ميدان هوايي در حرکت بودند با ضرب گلوله به قتل رسيده‌اند. آقاي خوستي بدون ارايه جزييات در مورد چگونگي قتل اين چهار زن، افزوده است که قربانيان توسط اين دو فرد به محل که قتل در آن‌جا صورت گرفته، خواسته شده بودند.
عبدالرحمان صافي پدر فروزان صافي گفته است که جسد سه زن فعال مدني ديگر نيز با جسد فروزان صافي همراه بوده‌اند اما درباره هويت آن‌ها چيزي نمي‌داند. با اين حال هويت اصلي آن‌ها هرگز مشخص نشد.
اعضاي خانواده صافي که جسد او را از سردخانه شفاخانه تحويل گرفتند، ادعا دارند که جسد ده‌ها زن جوان در آن‌جا نگهداري مي‌شوند که تاکنون ردي از خانواده آن‌ها پيدا نشده است. با اين حال فعالان مدني بلخ ادعا کرده‌اند که نيروهاي طالبان به گونه سيستماتيک فعالان مدني و رسانه‌اي را بازداشت مي‌کند و به قتل مي‌رساند.
هم‌زمان با پيدا شدن اجساد فروزان صافي و سه زن همراهش، جسدهاي يک زن نظامي با دو مرد نظامي از مزار شريف پيدا شدند. هم‌چنان پيشتر از اين (نگار) پوليس زن در نظام پيشين در ميانه‌هاي ماه سنبله در ولايت غور به گونه مرموزي با شليک گلوله به قتل رسيد.
14 عقرب سال 1400
بعد از پيدا شدن اجساد زنان در بلخ دختر جوان يکي از اعضاي پيشين نيروهاي امنيتي در ولايت غور به قتل مي‌رسد که گفته شده است، به روز جمعه (14 عقرب) يک ماين جاسازي شده در داخل حمام خانه‌اي از نيروهاي حکومت پيشين در ولسوالي دولت‌يار، روستاي دهمردي در غرب افغانستان انفجار کرده و جان دختر جوان اين عضو نظامي پيشين را گرفته است.
هم‌چنان گفته شده، پدر اين دختر قبلا با يک عضو گروه طالبان خصومت شخصي داشته، اما هنوز مشخص نيست که ماين از سوي اعضاي طالبان جاسازي شده بوده يا گروه ديگري.
14 عقرب سال 1400
دختر جوان 21 ساله به نام زينب عبداللهي در غرب شهر کابل، در يک ايست بازرسي طالبان در مربوطات گولايي ناحيه سيزدهم، شام روز پنج‌شنبه، 23 جدي به ضرب گلوله نيروهاي امنيتي طالبان کشته شد.
فاطمه، خواهر قرباني به رسانهها گفته است که او با خواهر و دامادش هنگام برگشت از مراسم عروسي در گولايي با ايست بازرسي طالبان مواجه شده و بعد از بررسي به دستور آنان از ايست رد شدند؛ اما نيروهاي طالبان پس از فاصله چندمتري، موتر آن‌ها را به رگبار بستند. که در اين گلوله‌باري دو گلوله به قلب خواهرش اصابت کرده و درجا جان سپرده است.
خواهر قرباني گفته است، نيروهاي طالبان در نخست قتل را نمي‌پذيرفتند و مي‌گفتند که کار دزدان مسلح بوده‌اند. اما به‌گفته‌ي او، آمر جنايي حوزه سيزدهم تأييد کرده است که قتل توسط نيروهاي طالبان انجام شده است.
25 جدي سال 1400
روز (شنبه 25 جدي) افراد طالبان در ولايت لغمان به سوي يک زن و کودکان همراهش در مديريت پاسپورت اين ولايت آتش گشودند، که در نتيجه، اين زن و يک کودک خوردسالش کشته شدند.
گفته مي‌شود که زن کشته‌شده دختر مرحوم «پاچا علشنگ» از متنفذين ولايت لغمان مي‌باشد. هم‌چنين در اين ولايت استبداد رسانه‌اي کاملا حاکم است و عملا رسانهها و فعالان مدني مطلقا خاموش مي‌باشند.
گفتني است اين اولين بار نيست که نيروهاي طالبان به سوي مردم ملکي و زنان شليک مي‌کنند، اين موارد بارها در ولايات مختلف اتفاق افتاده است که نشان‌دهنده‌اي بي‌مسلکي بودن و يا خسومت شخصي داشتن آن‌ها را نشان مي‌دهد.
در پي اين اتفاقات حکومت طالبان اعلان کردند که بيش از 2 هزار نظامي طالب را از صفوف نيروهاي طالبان اخراج کردند و اين روند ادامه خواهد داشت. دليل اخراج اين افراد غير‌مسلکي بودن، زير سن قانوني بودن و يا سودجو و سواستفاده‌گر که از شغل‌شان سواستفاده کرده و دست به انتقام‌جويي و قتل‌هاي هدفمند مي‌زدند ياد شده است.
12 حوت سال 1400
صبح روز (پنج‌شنبه، 12 حوت) اجساد دو دختر جوان که به گونه مرموزي به قتل رسيده است توسط باشنده‌گان محل از نزديکي تنگي شاديان پيدا شد. که يکي از اين دختران با شليک گلوله کشته شده و ديگري خفه شده است. و پس از اطلاع به حوزه مربوطه، اجساد اين دختران بعد از ظهر روز پنج‌شنبه توسط آمبولانس انتقال داده شده است.
اما هويت اصلي اين دختران که به گونه‌اي مرموزي به قتل رسيده است هرگز مشخص نشد.
پيش از اين ادعاهايي نيز وجود داشت که شماري از دختران و فعالان مدني زن در بلخ توسط نيروهاي طالبان بازداشت و پس از مدتي به قتل رسيده‌اند.
اما هنوز هيچ يک از عاملان قتل‌هاي زنان در شهر مزار شريف بازداشت نشده‌اند.
15 حوت سال 1400
روز (يک‌شنبه، 15 حوت) جسد يک دختر نوجوان 11 ساله به نام آمنه با دست و پاي بسته از ميان زباله‌ها پيدا شد. مردم جسد اين دختر را از کوچه مکتب خصوصي تکامل با دستان بسته پيدا کردند. اما خانواده اين دختر گفته‌اند که جسد وي را به روز چهارشنبه 11 حوت از دشت برچي بدست آوردند.
عالم، پدر اين دختر يازده‌ساله مي‌گويد: دخترش به روز سه‌شنبه 10 حوت هنگامي که براي خريد به بيرون از خانه رفت ناپديد شد و پس از يک شبانه روز جسدش در غرب کابل پيدا شده است.
اعضاي خانواده اين دختر نوجوان که به شکل مرموز به قتل رسيده بود از نهادهاي امنيتي خواستند که قاتلان وي را شناسايي و بازداشت کنند. در اين ميان فرماندهي پوليس کابل از آغاز بررسي‌ها در اين باره خبر داده بود. و سخنگوي فرماندهي پوليس کابل، نيز گفته بود: «قضيه زير بررسي است، هر زماني که تکميل شد با شما شريک مي‌سازيم.» اما تا حال هيچ خبري از دستگيري عاملان و قاتلان اين جنايت به اشتراک گذاشته نشده است.
در هفته روان در يک رويداد ديگر در ولايت هرات نيز پنج عضو يک خانواده از جمله سه کودک و يک زن به گونه مرموز کشته شدند.
4 حمل سال 1401
خودکشي يا قتل مرموز و دل‌خراش يک دختر جوان تقريبا 19 ساله به نام ميترا در دشت برچي؛ حوالي ساعت 4:00 روز (پنچ‌شنبه، 4 حمل) در منطقه گولايي دشت برچي يک دختر جوان از منزل آخر مارکيت تجارتي حسين‌زاده خودش را پايين انداخته و به زندگي‌اش نقطه پايان گذاشت. اما منبع نزديک به ميترا مي‌گويد که اين حادثه يک قتل است.
يک منبع نزديک به ميترا که نخواست نامش فاش شود مي‌گوييد که اين رويداد خودکشي نبوده بلکه يک قتل آشکار است، در شبکه‌هاي اجتماعي ادعا مي‌شود که اين دختر به‌دليل بستن مکاتب دخترانه توسط طالبان، دست به خودکشي زده است اما حقيقت اين است که ميترا دانش‌آموز نبوده بلکه يک خانم مطلقه بود.
به گفته منبع، پس از اين حادثه نيروهاي طالبان براي مدتي مارکيت را بستند و تاکنون علت خودکشي يا قتل اين دختر را اعلام نکرده‌اند.
6 حمل سال 1401
بامداد روز شنبه (6 حمل) جسد يک دختر جوان از تپه‌اي در نزديکي شهرک اميد سبز در غرب شهر کابل پيدا شد. که به‌گونه مرموزي به قتل رسيده بود. شماري از باشنده‌گان محل که جسد اين دختر را ديده‌اند مي‌گويند، جسد خانم کشته‌شده با کمک مردم کشف شده و به حوزه امنيتي مربوط اطلاع داده شده است.
خالد زدران، درباره مقتول جزييات ارايه نکرده و گفته است که انگيزه‌ي قتل اين فرد روشن نيست و جسد به طب عدلي سپرده شده است. آقاي زدران هم‌چنان افزوده، تيم بررسي جرم‌هاي جنايي به محل فرستاده شده تا در مورد چگونگي اين رويداد تحقيق کند. از اين رويداد چندي مي‌گذرد اما تا حال جزييات در مورد اين گونه قتل‌ها با رسانهها به اشتراک گذاشته نشده است.
9 حمل سال 1401
صبح روز (سه‌شنبه، 9 حمل) در شهرک جاغوري‌هاي منطقه دشت برچي از مربوطات ناحيه سيزدهم شهر کابل، يک زن به‌گونه مرموزي در خانه‌اش به قتل رسيده است.
گفته شده که افراد ناشناس وارد خانه اين زن شده و او را در خانه‌اش خفه کرده‌اند، انگيزه‌ي قتل اين زن هنوز روشن نيست.
12 حمل سال 1401
منابع محلي در ولسوالي ورس باميان مي‌گويند که يک دختر جوان 18 ساله به نام زهرا عصر روز جمعه، 12 حمل در روستاي «اورال سرخ‌جوي» ولسوالي ورس خودش را حلق‌آويز کرده و به زندگي‌اش پايان داده است.
گفته شده است که اين دختر خودکشي کرده است و خانواده او جسد حلق‌آويز‌شده اين دختر را در طويله پيدا کرده‌اند. زهرا صنف دوازده مکتب را تمام کرده بود. و قصد داشت که امسال در امتحان کانکور شرکت کند. اما هنوز انگيزه خودکشي اين دختر معلوم نيست.
13 حمل سال 1401
صبح روز (شنبه، 13حمل) حوالي ساعت 11 قبل از ظهر جسد يک دختر جوان 23 ساله به نام «نفيسه بلخي» در مربوطات ناحيه دهم شهر مزار شريف که به شکل مرموزي به قتل رسيده است پيدا شد. فاميل نفيسه بلخي جسد وي را از شفاخانه حوزوي مزار شريف تحويل گرفتند.
گفته شده که اين دختر به عنوان قابله در يکي از کلينيک‌هاي خصوصي در شهر مزار شريف کارمند بود و هم‌چنان دانشجوي رشته طب در يکي از دانشگاه‌هاي خصوصي بود. خانواده اين دختر ادعا دارد که نيروهاي طالبان او را به قتل رسانده‌اند.
مهسا مزاري، دخترخاله او در صحبت با رسانهها گفت که روز (جمعه، 12 حمل) نفيسه تماسي از محل کارش دريافت مي‌کند و پس از آن با خواهرزاده چهار‌ساله‌اش از خانه بيرون مي‌شود. اما وقتي نفيسه همراه با همکار مردش از محل کار بيرون مي‌شوند، نيروهاي طالبان در ايست بازرسي در مربوطات حوزه هفتم امنيتي شهر، دختر را به جرم اين‌که با مرد نامحرم گشت و گذار دارد، به شکل بي‌رحمانه مورد شکنجه قرار داده و به قتل رسانده‌اند. با اين حال وزارت داخله در اين مورد هنوز هيچ واکنشي نشان نداده است.
مهسا مي‌افزايد که کودک چهارساله همراه نفيسه را در جاده رها کرده بودند و صبح روز بعد مردم محل او را پيدا کرده و در مسجد اعلان دادند و خانواده او پس از آن اين کودک را تحويل گرفتند.
پس از اين رويدادها شماري از سازمان‌هاي فعال در بخش حقوق زنان و حقوق بشر به شمول سازمان ملل متحد اين رويدادها را نکوهش کردند. گفتني است که در ميان اکثر اين گونه قتل‌ها آثاري از شکنجه و تجاوز جنسي نيز ديده مي‌شود که از ديد رسانهها مخفي نگهداشته مي‌شود. هم‌چنان انگيزه‌ي اين گونه قتل‌ها هنوز مشخص نيست و حکومت طالبان نيز تاکنون در مورد افزايش قتل‌هاي مرموز زنان واکنشي نشان نداده است.
با اين حال رهبران طالبان به ندرت در مورد پرونده‌هاي ترور، آدم‌ربايي و ناپديد شدن زنان نظر يا توضيحي بيان مي‌کنند. حکومت طالبان در بيشتر موارد، قتل زنان را به مسايل ناموسي و خشونت‌هاي خانواده‌گي پيوند مي‌دهند و با تکيه به آن مدعا، از مسووليت شانه خالي مي‌کنند. و برعکس اطمينان حکومت طالبان درباره‌ي تامين امنيت، اخيرا جرايم جنايي از جمله قتل‌هاي مرموز زنان و آدم‌ربايي در کابل و برخي ولايت ديگر افزايش يافته است.
به مدت بيش از هشت ماه در حکومت طالبان بيشتر از 18 زن خودکشي کرده و يا به شکل مرموزي به قتل رسيده است. البته اين آمار دقيق نيست و حکومت طالبان تا حال آمار دقيقي از قتل‌هاي مرموز زنان به دسترس رسانهها قرار نداده است. و اين تنها تعدادي از قتل‌هاي مرموزي است که رسانه‌اي شده و در رسانهها بازتاب يافته است. البته مي‌توان گفت که در خارج از شهرها و گوشه و کنار افغانستان روزانه از اين نمونه قتل‌ها و خودکشي‌ها بسيار است که هرگز رسانه‌اي نمي‌شود.